تابلو برق صنعتی و تجهیزات آن

واحد های صنعتی همواره به علت مصرف بیشتر انرژی الکتریکی، نیازمند تابلو برق صنعتی به عنوان یک سیستم توضیعی که وظیفه ی تقسیم یک منبع تغذیه برق به مدار های مختلف و چندگانه را دارد هستند. تابلو برق صنعتی از بهترین تجهیزات فشار قوی صنعتی برای رفع نیاز مصارف الکتریکی واحد های تجاری بزرگ مانند سیستم های تهویه مطبوع، لوازم صنعتی بزرگ، ده ها کامپیوتر و حتی ماشین آلات و امنیت بشمار می رود.

قطعات تشکیل دهنده تابلو برق صنعتی

تابلوهای برق صنعتی از تجهیزات الکتریکی، قطعات یدکی و لوازم جانبی ایمنی مختلفی به شرح زیر تشکیل شده است:

تجهیزات الکتریکی تابلو برق صنعتی

کلیه لوازم الکتریکی که در مدار قرار می‌گیرند و وظیفه ی هر کدام بر عملکرد تابلو تاثیر دارد.

کلید

کلید یا سوئیچ  به علت عدم توانایی قطع جریان اشتباه فقط به منظور ­قطع و وصل کردن ساده مدار مورد استفاده  در تابلو سلول ریتال قرار می­گیرند.کلید ها به دو دسته کلی تقسیم ­می شوند.

کلید هوا

اتصالات آن در هوا برای برقرار کردن اتصال در زمان وجود بار الکتریکی انجام می پذیرد.کلید ها دارای شاخک هایی برای کنترل جرقه حاصل و جلوگیری از ایجاد خرابی است. ازجمله ی این کلید ها کلید AIR BREAK و کلید ایزولاتور را میتوان نام برد.

کلید روغنی

این کلید ها از روغن عایق به عنوان یک ماده دی الکتریک برای خاموش کردن قوس و قطع مدار استفاده می کند. معمولاً از روغن ترانس به عنوان روغن عایق به علت قدرت دی الکتریک بهتر نسبت به هوا مورد استفاده قرار می­گیرد.

فیوز

فیوز یک تکه سیم کوتاه در مدار های سری است که اگر جریانی بیش از اندازه از آن عبور کند ذوب می شود. در هنگام اتصال کوتاه و یا اضافه بار جریان از طریق المنت فیوز به بیشتر از ظرفیت معین خود افزایش می یابد.

مدار شکن ها

مدار شکن در شرایط عادی به صورت دستی یا با ریموت و در شرایط وجود خطا به صورت خودکار می­تواند مدار را باز و بسته کند.

برای عملکرد خودکار مدار شکن در شرایط خطا یک مدار رله ای نیز در کنار مدار شکن قرار می گیرد.

رله های حفاظتی

رله قطعه تشخیص خطاست که با ارسال سیگنال اطلاعات لازم را برای قطع مدار را اختیار مدار شکن قرار می­دهد. هنگامی که خطا رخ می دهد اتصالات رله بسته و پیچک لغزش مدار شکن انرژی می­گیرد تا اتصالات مدار شکن را باز و المنت های سیستم برق رسانی را قطع کند.

سرج ارستر

سرج ارستر برای محافظت از تجهیزات ایستگاه برق در برابر بالا رفتن موقت ولتاژ، شوک رعد و برق، شوک قطع و وصل مدار و افزایش ولتاژ سریع و کوتاه استفاده می شوند.

کنتاکتور

کنتاکتور برای باز و بسته شدن سریع کنتاکت‌ها به منظور خاموش و روشن کردن یک مدار الکتریکی  طراحی شده است، کنتاکت‌های متحرک به سرعت با کنتاکت‌های ثابت برخورد می‌کنند و از جای خود به طرف بالا  جهش می‌کنند. خاموش و روشن کردن یک مدار الکتریکی استفاده می‌شود.

بی متال

بی متال ها برای حفاظت از موتورهای الکتریکی در مقابل اضافه بار استفاده می شود. اساس کار این رله ها بر پایه اختلاف ضریب انبساط طولی دو فلز به کار رفته است.

رله

رله یک نوع کلید الکترومکانیکی سریع است که با ایجاد یک میدان مغناطیسی، جریان الکتریکی بسیار کم را برای تجهیزاتی با جریان بالا را راه‌اندازی و کنترل می کند. رله ها از تجهیزات پرکاربرد و اصلی در ساخت تابلو برق های صنعتی هستند.

وسایل اندازه گیری

قطعاتی که برای محاسب پارامترهای متغیر مدار نصب می شوند. مانند آمپرمتر، ولت متر، وات متر، فرکانس متر و کسینوس متر.

ترانس جریان

ترانس جریان یکی از تجهیزات پرکاربرد در زمینه ی طراحی تابلو برق های صنعتی است که نقش تبدیل جریان و جداسازی الکتریکی به منظور تسهیل اندازه گیری، حفاظت، کنترل و ایجاد جریان نسبتاً یکنواخت را دارد. در واقع ترانسفورماتور جریان، ابزاری است که بر اساس اصل القای الکترومغناطیسی جریان زیادی را در سمت اصلی به یک جریان کوچک در سمت ثانویه تبدیل می کند.

سیم  و کابل

برای برقراری ارتباط بین اجزای مختلف تابلو از هادی ها در شکل سیم و یا کابل استفاده می شود.

شینه

شینه از اجزای اصلی یک تابلو برق صنعتی است که وظیفه ی برق رسانی بجای کابل را در تابلو برق های صنعتی بر عهده دارد. از شینه ها برای انتقال جریان برق بسیاز زیاد به جای کابل ها در تابلو از شینه یا شمش مسی استفاده می شود.

طلق

برای محافظت از تماس با شمش (شینه) های انتقال برق مورد استفاده است.

کلید حرارتی

کلید حرارتی قطعه ای است که هم کار فیوز و هم کار بی متال را انجام می دهد.

کنتاکت کمکی

قطعه ای که روی کلیدهای حرارتی نصب می شود و در صورت قطع کلید حرارتی به اپراتور هشدار می دهد.

سافت اتارتر

وسیله ای برای نرم راه انداختن موتورهاست که در برخی از تابلوهای برق صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد.

وارنیش (Cable Varnish)

عایق الکتریسیته برای جلوگیری از اتصال ناخواسته بین اجزا و شینه ها

سی تی(Current Transmitter)

برای کنترل جریان در بخش های مختلف تابلو برق استفاده می شود.

ترمینال

ترمینال فرمان میکروسوئیچ ها و سنسورها را فعال می کند و اطلاعاتی را به تابلو برق انتقال می دهد.

گلند

عبور کابل از داخل گلند به منظور محافظت از کابل  و عایق اتصال با بدنه استفاده می‌شود.

مقره

مقره عایقی است که شمش را به بدنه اتصال داده و آن را نگه داشته است.

تایمر

با زمان مشخص و دلخواه ارتباط بین اجزا را قطع یا وصل می کند.

اینورتر

اینورتر یکی از تجهیزات پر کاربرد است که از طریق فرکانس دور الکتروموتور را کنترل می کند.

تجهیزات غیر الکتریکی تابلو برق صنعتی

این تجهیزات از لوازم غیر الکتریکی جهت اتصالات و نگهداری قطعات الکتریکی داخلی تابلو برق صنعتی استفاده می شود.

محفظه

تمامی اجازا و تجهیزات در داخل یا بر روی بدنه­ی تابلو برق نصب می­شود.محفظه­ ها از جنس ها مختلف فلزی و پلاستیکی ساخته می شوند.

پیچ و مهره های اتصال

به منظور کارگذاری تابلو برق های صنعتی و نصب سایر تجهیزات در داخل آن از پیچ و مهره های مخصوص با آلیاژ های مختلف استفاده می شود.

طلق

برای محافظت از تماس با شمش (شینه) های انتقال برق ورق های طلق که خاصیت غیر هادی دارند مورد استفاده قرار می گیرد.

ریل مینیاتوری

برای جاگذاری و ثابت نگهداشتن تجهیزات داخل تابلو برق صنعتی  از انواع ریل استفاده می­شود.

داکت شیاردار

داكت شیار دار با داشتن شیارهای موجود این امكان را ایجاد می­كنند که در مكان های مورد نظر به راحتی كابل ها را عبور دهیم.

کفپوش عایق برق

نوعی عایق نارسانا که روی زمین اطراف تابلو برق های صنعتی جهت قطع اتصال به زمین کار گذاشته می شود.

کاربرد کفپوش عایق برق

کفپوش عایق برق نوعی ورق پلیمری نارسانا است که با قطع اتصال به زمین در محیط های خطرناک برقی جهت جلوگیری از برق گرفتکی کاربرد دارد.

کیفیت ساخت کفپوش عایق برق

کفپوش عایق الکتریکی باید عاری از هرگونه ناصافی های فیزیکی مضر بر روی هر دو سطح باشد، بطوری کلی هر گونه نا صافی مضر که یکنواختی سطوح را از بین برده و باعث برجسته شدن سطوح می شوند قابل قبول نیست. از جمله زایعاتی که موجب رد شدن کیفیت کفپوش عایق برق می شوند عبارت است از: سوراخ های خیلی ریز، شکاف ها، تاول ها، بریدگی، مواد خارجی جاسازی شده رسانا، چین و چروک ها و فضای خالی هوای در تله افتاده که بخصوص مورد آخر می تواند صدمات جبران ناپذیری به همراه داشته باشد.

انواع کفپوش عایق برق

1-کفپوش عایق برق 400 ولت

2-کفپوش عایق برق 1000 ولت

3-کفپوش عایق برق 6 کیلو ولت

4-کفپوش عایق برق 20 کیلو ولت

5-کفپوش عایق برق 36 کیلو ولت

6-کفپوش عایق برق 57 کیلو ولت

7-کفپوش عایق برق 65 کیلو ولت

ابعاد کفپوش عایق برق رولی

ابعاد کفپوش‌های عایق برق رولی به طور معمول در عرض 1 متر و ضخامت 3و 4 میلی‌متر دارند و طول کفپوش‌ها به درخواست مشتری بستگی دارد. برخی از تولید کنندگان باتوجه به تکنولوژی و تجهیزات خود امکان تولید ابعاد سفارسی برای مشتریان فراهم می کنند.

مقررات حفاظت و بهداشت کار در خصوص استفاده از کفپوش عایق برق

1- ماده (۱۴)بند ب

مقابل تابلوهاي برق و صفحه کلیدها باید با ماده عایق ساخته شود و مفروش گردد و یا در مقابل تابلوهاي مذکور سکوي عایق قرار داده شود.

2- ماده: ۲۱

درمحل استقرار افرادي که در نزدیکی کنترل کننده یا قسمتهاي برق دار موتور کار می کنند، باید سکو یا کفپوش عایق مناسب در نظر گرفته شود.

3- ماده: ۳۳

جلوي قسمت هاي فلزي برهنه مدارها و وسایل الکتریکی مانند تابلوهاي بزرگ برق صنعتی که ولتاژ مستقیم یا متناوب آن ها نسبت به زمین از ۵۰ ولت بیشتر است و باید ضمن آن که برق دارند تنظیم یا کنترل شوند پیش بینی سکوي عایقی براي کارگران ضروري است.

4- ماده (۱۵۰)بند ب

تعمیرکارانی که با دستگاه هاي الکتریکی کار می کنند باید علاوه بر استفاده از ابزارهاي عایق بندي شده هنگام کار روي چهارپایه ها و سکوها یا فرش هایی که کاملا از زمین عایق شده باشند بایستند.